De Beul

De ondervraging van verdachten met duimschroeven en de straffen die ze uiteindelijk kregen werden door een BEUL uitgevoerd. Een beul wist heel veel over het menselijk lichaam en had een medische opleiding. Het was dus een soort dokter. Raar eigenlijk. Hij takelde je eerst toe en lapte je vervolgens weer op met zijn medische kennis. Hij droeg geen zwarte kap over zijn hoofd zoals je in films vaak ziet. Integendeel, de beul was juist trots op het werk dat hij verrichte en bedekte zijn hoofd juist niet. Het beroep van beul ging trouwens van vader op zoon, of je dat nou wilde of niet.

Deze openbare executieplaatsen waren dan ook een onmiskenbare manifestatie van de stedelijke justitie en macht. De dag van de terechtstelling viel meestal op een zaterdag maar dit hoefde niet te zijn. Na een kort gebed werden de vonnissen van de terdoodveroordeelden publiekelijk voorgelezen. Het voorlezen van het doodsvonnis plaatste de veroordeelde definitief buiten de gemeenschap. Na de afkondiging van het vonnis begaf de beul zich in aanwezigheid van de schout, de schepenen, de burgemeesters, de sergeanten en de communiemeesters naar de terechtstellingsplaats.

Pijpers, trommelaars en trompetgeschal kondigden de terechtstelling aan. De kerken luidden de doodsklokken. Schutters, gekleed in feestkledij, vergezelden steevast de stoet. In tijden van oproer moesten deze schuttersgilden en gewapende ambachtslieden de terechtstelling in goede banen leiden. Een priester liep mee om de veroordeelde de biecht af te nemen. Tijdens de optocht zong hij liturgische liederen en gebeden. Wanneer de delinquent de dood in de ogen keek, hoorde hij berouwvol te zijn en overtuigd van de slechtheid van zijn daden en de juistheid van het vonnis. 

Als de misdadiger tot inkeer kwam, kon de priester de op het laatste moment geredde ziel doen heengaan door hem het passende viaticum te geven. Begrijpelijkerwijze werd deze `oprechte‘ inkeer niet altijd bereikt. Sommige criminelen stierven zonder berouw, nog grapjes makend of het publiek en de rechters beschimpend. De veroordeelde was voor de terechtstelling meestal kaalgeschoren, geboeid en in een lang wit hemd gekleed. 

Mr. Frans

Scherprechter  in Friesland 1550

Hans Calle

Scherprechter te Leeuwarden  21-3-1681

-Echtgenote Stijntie Froboos (1e echtgenoot waarschijnlijk de broer van Joost Ewerts)

Aestimatieboeken, nr. 1153

Lucas Salomons van Lingen 3-8-1640

Scherprechter te Leeuwarden Uit Lingen. Mr. scherprechter   23-12-1642   9-1-1643

-Echtgenote: Frouckien Pieters Inventarisatieboeken, nr. 1471

-Ondertrouw te Leeuwarden met  Aeltie Pytters, uit Leeuwarden   Tresoar

-Echtgenote Aeltie Pijtters Aestimatieboeken, nr. 839

Pijter Simons 

Scherprechter te Leeuwarden 21-2-1612

Echtgenote Anna Hans Aestimatieboeken, nr. 359

Joachim van Tecklenburg, 

Scherprechter te Leeuwarden 27-7-1640

-Echtgenote: Anna Hanses

Christiaan van Gorcum 

Ged. 20-1-1702 Leeuwarden, Grote kerk.

-Scherprechter te Leeuwarden         

Petrus van Gorcum

-Ged. 12-10-1759 Leeuwarden, Westerkerk,

zoon van Theodorus/Dirk van Gorcum.

-Assistent-scherprechter en chirurgijn te Leeuwarden

Dirck Flipses Gorkum         

Scherprechter te Leeuwarden 22-8-1703 - 21-7-1713

Theodorus / Dirk van Gorkum

-Geb 18-2-1727, ged. 21-2-1727, zoon van Christiaan van Gorcum

-Scherprechter te Leeuwarden    12-3-1756

-Chirurgijn te Leeuwarden           1755-1797  

-Scherprechter van de provincie Friesland  18-10-1772

-Scherprechter van Friesland  4-7-1777

Tjeerd Alberts Boonstra

61 jaar. Scherprechter te Leeuwarden 1824

bron: Scherprechter beul in de Nederlanden

• Scherprechters (beulen)  
• Executioners (hangmen)   
• Scharfrichter (Henker)   
• Exécuteurs (bourreaux)